امکان ندارد که نام آن را از زبان سیاست‌مداران داخلی و خارجی، در فیلم‌ها و سریال‌ها، یا شبکه‌های اجتماعی نشنیده باشید. این روزها تقریباً همه نام بیـت کوین (Bitcoin) را شنیده‌اند، اما اگر بپرسید: «بیـت کوین چیست؟»، کمتر کسی جواب درستی به شما خواهد داد.
بیت کوین، با نماد BTC، پدیده انقلابی قرن ۲۱ است که گرچه در نگاه اول فقط یک پول دیجیتال به نظر می‌رسد، اما در بطن جنبش و فرهنگی نو را به جهان معرفی کرده است، بنابراین آشنایی کامل با این پادشاه ارزهای دیجیتال بر هر کسی واجب است.
اگر شما هم این مقاله را برای مطالعه انتخاب کرده‌اید، به احتمال زیاد در پاسخ به این پرسش بنیادین «بیـت کوین چیست؟» جواب واضح و روشنی به ذهن‌تان خطور نکرده. بنابراین بهتر است به مطالعه ادامه دهید تا با بزرگ‌ترین اختراع قرن ۲۱ بشر در حوزه اقتصاد، بیشتر آشنا شوید.
بیت کوین چیست؟
به زبان ساده، بیـت کوین نوعی پول دیجیتال است؛ اما بر خلاف پول‌های کاغذی رایج مانند ریال، دلار یا یورو که هر روز استفاده می‌کنیم، تحت نظر و کنترل هیچ بانک یا دولتی نیست. این پول برتر و تمام تراکنش‌های مرتبط با آن توسط هزاران کامپیوتر در سراسر جهان کنترل می‌شود و شبکه آن هم به لطف کاربران موجود در آن، فعالیت می‌کند. این کاربران توسط فرد یا نهاد خاصی انتخاب نمی‌شوند؛ بنابراین تصمیم برای فعالیت در شبکه بیت کوین، به‌طور کامل داوطلبانه و اختیاری است.
حال اگر بخواهیم تعریف فنی‌تری برای مفهوم برترین ارز دیجیتال ارائه دهیم، باید بگوییم بـیت کوین ارز دیجیتالی همتا به همتا (P2P) است که به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود و تمام سوابق مرتبط با آن به صورت زنجیره‌وار، روی دفتر کلی توزیع‌شده به نام بلاک چین (Blockchain) ذخیره می‌شود. مهم‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی‌های این رمزارز عبارت‌اند:
قابل سانسور، تغییر و دستکاری نیست.
امکان بیش از یک بار خرج کردن (Double-Spending) آن در هر تراکنش وجود ندارد.
تراکنش‌های آن در هر زمان و هر مکانی قابل انجام هستند.
پشتوانه بیت کوین چیست؟
حالا که تا حدی نه چندان عمقی می‌دانید بـیت کوین چیست، بهتر است به بررسی پشتوانه بیـت کوین بپردازیم. یکی از خصوصیات مهم پول های فیات (همان ریال، دلار، یورو و…)، پشتوانه‌ای است که این ارزها دارند؛ این پشتوانه توسط دولت هر کشور تعیین شده و می‌تواند مواردی مانند طلا، نفت، گاز یا اوراق مالی دولت باشد.
به عبارت ساده، پشتوانه ارز رایج هر کشور، قدرت اقتصادی آن کشور است. همانطور که گفته شد، بیـت کوین نه توسط دولتی به وجود آمده و نه توسط دولتی کنترل می‌شود. همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم، بیـت کوین نوعی پول دیجیتالی است که وجود فیزیکی ندارد و تمام ماهیت آن را کدهای کامپیوتری تشکیل می‌دهند؛ پس پشتوانه‌ی بـیت کوین چیست؟ چگونه اعتبار پیدا می‌کند؟ در پاسخ باید گفت، آنچه که به اولین رمزارز دنیا اعتبار می‌بخشد، استقبال مردم از تکنولوژی آن، به رسمیت شناختن آن و استفاده از آن برای اهداف مختلف است.
• برای درک بهتر این موضوع، بگذارید مثالی مطرح کنیم:
فرض کنید تمامی مردم جهان عدس را به عنوان یک واحد پول بپذیرند و برای خریدهای خود عدس مبادله کنند. بر این اساس، عدس ارزشمند می‌شود، در حالی که دولتها عدس را توزیع و کنترل نمی‌کنند و پشتوانه‌ای ندارد. شاید عدس، به خودی خود ارزش چندانی نداشته باشد؛ اما بنابر دلایلی، مردم آن را به عنوان نوعی پول پذیرفته، در معاملات‌شان از آن استفاده می‌کنند و حتی ممکن است برخی به این امید که عدس شایع‌تر و ارزشمندتر می‌شود، به منظور سرمایه‌گذاری برای آینده، عدس انبار کنند.
البته مسلم است که داستان بیت کوین و عدس تفاوت بسیار زیادی دارد و دلایلی که باعث پذیرش این ارز دیجیتال توسط مردم شده‌اند، بسیار محکم‌تر و مهم‌تر هستند.
سال‌های قبل از ظهور بیت کوین
قبل از آنکه بیت کوین در سال ۲۰۰۹ متولد شود، ایده‌ها و تلاش‌های زیادی برای ایجاد یک سیستم پولی دیجیتال و غیرمتمرکز صورت گرفته بود. در دهه ۱۹۹۰، افرادی مثل دیوید چام (David Chaum) با ایده‌های نوآورانه خود، مفهوم پول دیجیتال را مطرح کردند. چام در سال ۱۹۹۵، سیستمی به نام ای‌کَش (ECash) را ارائه داد که تا حدی شبیه به بیـت کوین بود، اما به دلیل برخی محدودیت‌های فنی، موفقیت چندانی کسب نکرد.
در سال ۲۰۰۴، هال فینی (Hal Finney) سیستم پولی بر پایه الگورتم اثبات کار قابل بازمصرف (RPOW) را معرفی کرد که هدف آن ایجاد یک شبکه پرداخت همتابه‌همتا بود. گرچه این سیستم هم با چالش‌هایی روبرو شد، اما ایده‌های نوآورانه آن، الهام‌بخش خلق بیـت کوین بود. جالب است بدانید که فینی اولین دریافت‌کننده در اولین تراکنش شبکه بیـت کوین در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹ بود. او در این تراکنش، ۱۰ واحد BTC را از خالق بـیت کوین دریافت کرد.
هال فینییکی دیگر از تلاش‌های مهم، پروژه «بی مانی» بود که در سال ۲۰۰۶ توسط وِی دای (Wei Dai) راه‌اندازی شد. بی مانی یک سیستم پرداخت آنلاین مبتنی بر طلا بود که با هدف ایجاد رمزارزی پایدار و مستقل از نهادهای مرکزی فعالیت می‌کرد. این پروژه نیز در نهایت با مشکلاتی مواجه شد، اما نقش مهمی در تکامل ایده‌های مربوط به پول دیجیتال ایفا کرد.
با وجود اینکه هیچ‌یک از این پروژه‌های اولیه به‌طور کامل موفق نبودند، اما هر کدام گامی رو به جلو در مسیر تکامل ارزهای دیجیتال بودند. این تلاش‌های پیشگامانه، زمینه را برای ظهور بـیت کوین در سال ۲۰۰۹ و انقلابی که در دنیای مالی ایجاد کرد، فراهم ساختند.
مخترع بیت کوین چه کسی است؟
در سال ۲۰۰۸ فرد یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان وایت پیپر (White Paper) ایده‌ی اولیه بـیت کوین را مطرح کرد؛ هویت این گروه هنوز پس از ۱۴ سال ناشناس باقی مانده و مشخص نیست دقیقاً مخترع بیـت کوین کیست.
البته ساتوشی هم در همان سال‌های اولیه اختراع خود را رها کرد تا نشان دهد بیـت کوین بدون هیچ کنترل یا ناظر واحدی می‌تواند به کار خود ادامه دهد.ناکاموتو در سال ۲۰۱۰ با ارسال ایمیلی به یکی از توسعه‌دهندگان این ارز دیجیتال اعلام کرد که قصد دارد روی پروژه‌های دیگری تمرکز کند.
تقریبا از اوایل سال ۲۰۱۳ که این رمزارز برتر در بین مردم بیشتر شناخته شد، پیدا کردن هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو نیز به موضوعی پرحاشیه برای جامعه تبدیل شد. مقالات و گمانه‌زنی‌های زیادی در این سال‌ها منتشر شده‌اند و برخی افراد زیادی مانند پاول لرو، نیک زابو و کریگ رایت را به عنوان گزینه‌های احتمالی برای ساتوشی واقعی معرفی کردند؛ اما هنوز پس از گذشت این همه سال، تمامی این احتمالات تنها در حد فرضیه باقی مانده است و هیچکس ساتوشی ناکاموتوی واقعی را نمی‌شناسد.
جالب است بدانید در سال ۲۰۱۹، کریگ رایت که بنیان‌گذار یکی از فورک‌های بـیت کوین به نام بـیت کوین SV است، ادعا کرد ساتوشی ناکاموتوی واقعی است و این موضوع به دادگاه‌های آمریکا کشیده شد. بعد از یک سال و جنجال‌های پیاپی، مشخص شد ادعای او دروغی بیش نبوده است. پس از آن جامعه بیت کوین تنها در صورتی ادعای ساتوشی واقعی بودن یک نفر را می‌پذیرد که آن شخص کلید خصوصی کیف پول ۱ میلیون بیت کوینی را که از سال ۲۰۰۹ منتسب به ساتوشی است،در اختیار داشته باشد و بتواند از آن آدرس‌ها که سال‌هاست تراکنشی انجام نشده، تراکنش ارسال کند.
• جالب است بدانید که ساتوشی ناکاموتو دلیل اصلی طرح بیت کوین را نقاط ضعف موجود در مسائل مالی به روش سنتی عنوان کرد.
شما از پول خود برای کارهای مختلفی مانند خرید، پس‌انداز، انتقال و جابجایی استفاده می‌کنید. برای انجام تمام این کارها نیاز به واسطه یا شخص ثالث مورد اعتمادی دارید؛ تا قبل از معرفی ارزهای دیجیتال، در تمام دنیا نهادهای واسطه، مانند بانک‌ها و موسسات مالی، تمام نقل و انتقالات مالی مرتبط با دارایی شما را انجام می‌دادند و بابت انجام این تراکنش‌ها و فعالیت‌های مالی نیز کارمزدی از شما دریافت می‌کردند.
امروزه، با وجود اتفاقاتی از قبیل ورشکستگی بانک‌ها، بسته شدن موسسات مالی و پیچیده و زمان‌بر بودن روند اداری آنها، اعتماد به این نهاد کمی دشوار شده است؛ علاوه‌بر‌این ممکن است اتفاقات سیاسی و اقتصادی نیز ارزش پول شما را تحت تاثیر قرار دهند (اتفاقی که در حال حاضر به دلیل تحریم‌ها و مسائل مختلف بر سر ریال آمده است).
آیا بیت کوین قانونی است؟
حالا که متوجه شدید بیت کوین چیست، چه پشتوانه‌ای دارد و چه کسی آن را ساخته است، احتمالا این سوال برای‌تان مطرح می‌شود که آیا بیت کوین و فعالیت‌های مرتبط با آن قانونی است؟ دولتها تا چه اندازه می‌توانند روی این ارز دیجیتال محبوب کنترل دارند؟
جالب است بدانید قانون‌گذاری بیت کوین و به طور کلی قانون‌گذاری رمزارزها در بازار ارزهای دیجیتال، یکی از جنجالی‌ترین مسائلی است که این حوزه با آن دست و پنجه نرم می‌کند. قانون‌گذاران کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به این حوزه داشته و هر کدام، قوانین خاص خود را برای فعالیت‌های مربوط به این حوزه وضع کرده‌اند. بعضی دولتها نیز، مانند ایران، ترجیح داده‌اند فعلا به قانون‌گذاری در این حوزه ورود نکنند و هنوز قانون خاصی برای خرید و فروش، این دارایی‌های دیجیتالی در نظر نگرفته‌اند. در مقاله قوانین ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف بیشتر درباره آن صحبت کرده‌ایم.
خرید و فروش بیت کوین در بعضی کشورها از جمله ایران، هنوز از هیچ قانون خاصی پیروی نمی‌کند و قانون‌گذاری نامشخص برای بیت کوین هم بیانگر غیرقانونی بودنِ این ارز دیجیتال نیست.
به طور کلی، باید بدانید که دولتها نمی‌توانند بازار بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را کنترل کنند. در واقع بر خلاف دیگر بازارهای مالی مانند بورس و اوراق بهادار که تحت تأثیر مستقیم تصمیم‌های دولتها هستند، بازار ارزهای دیجیتال کمی مستقل‌تر عمل می‌کنند. بعضی کشورها به طور رسمی و مشخص خرید و فروش و بیت کوین و دیگر رمزارزها را قانونی اعلام کرده‌اند و بعضی دیگر، مبادله رمزارزها را غیرقانونی می‌دانند.
آیا ردیابی معاملات بیت کوین امکان‌پذیر است؟
در مورد امکان ردیابی معاملات بیت کوین، به طور خلاصه می‌توان گفت که با توجه به ماهیت غیرمتمرکز بودن بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، دولتها امکان دسترسی به تراکنش‌های مرتبط با این ارز دیجیتال و بلوکه کردن آنها را ندارند؛ این قابلیت باعث می‌شود هیچ سازمان یا فردی کنترلی رو تراکنش‌های رمزارزی نداشته باشد و دولتها نتوانند روند انجام آنها را متوقف کنند.
البته فراموش نکنید که در قوانین ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف، اگر کشوری خرید و فروش رمزارزها را غیرقانونی اعلام کند، می‌تواند با اقداماتی مانند ردیابی IP تراکنش‌ها، به افراد دسترسی پیدا کرده و برای آنها جریمه‌هایی تعیین کند. این یعنی تراکنش‌های بیت کوین حالتی «نیمه‌ناشناس» دارند؛ مبحثی که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت. در واقع، دولتها تنها می‌توانند قانون‌گذاری‌هایی را برای شرکت‌ها و صرافی های دیجیتال متمرکز در کشور، اعمال کنند و حساب افراد را از طریق صرافی‌ها رصد یا مسدود کنند.
بلاک چین بیت کوین چگونه کار می‌کند؟
در دنیای امروز، بلاک چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اختراع بشر، بعد از اینترنت شناخته می‌شود؛ البته این تکنولوژی عظیم و جذاب، دیده شدن خود را مدیون بیت کوین است؛ چرا که تکنولوژی بلاک چین برای اولین‌بار، در وایت پیپر بیت کوین و توسط ساتوشی ناکاموتو به جهان معرفی شد.
بیت کوین دارایی باارزشی است که توسط تمام افراد حاضر در شبکه‌ی این پروژه اداره می‌شود و اگر قرار باشد برای ذخیره کردن تراکنش‌های مرتبط با این ارز دیجیتال، پای هیچ بانک یا نهاد متمرکزی وسط نباشد، افراد حاضر در شبکه به محلی امن و مطمئن برای برای ذخیره‌ی این اسناد نیاز دارند. در همین راستا، ساتوشی ناکاموتو برای ذخیره کردن تراکنش‌های بیت کوین، فناوری بلاک چین را معرفی کرد. بلاک چین، شبکه‌ای غیرمتمرکز است که تاریخچه تمام تراکنش‌های مرتبط با رمزارزها را در خود ذخیره می‌کند.
وظیفه نظارت بر تراکنش‌ها، بلاک‌ها و وضع قوانین و تغییرات جدید در شبکه، بر عهده نودها (Node) است. در واقع هر فردی از هر جای جهان، می‌تواند با نصب نرم‌افزار بیت کوین در رایانه شخصی خود، به به یک نود کامل بیت کوین تبدیل شود.
بلاک چین از دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) یا زنجیر تشکیل شده و به زبان ساده یعنی محل ذخیره اطلاعات به صورت غیرمتمرکز؛ اطلاعات یا تاریخچه تمام تراکنش‌ها، به شکلی زنجیره‌وار در بلاک‌ها ذخیره می‌شود و به همین دلیل است که به آن بلاک چین می‌گوییم.
از طرفی برای اینکه یک تراکنش در شبکه بیت کوین انجام شود، باید مورد تأیید اعضای شبکه قرار بگیرد. این کار برای جلوگیری از مسائلی مانند تقلب و دوبار خرج کردن دارایی‌های شبکه انجام می‌شود. افرادی در شبکه به طور داوطلبانه تصمیم می‌گیرند مسئولیت تایید کردن تراکنش‌ها را بر عهده بگیرند و در ازای انجام این کار، پاداش دریافت می‌کنند.
پاداش این افراد به شکل بیت کوین است؛ یعنی هر فردی که تراکنش‌ها را تأیید می‌کند و به شبکه سرویس می‌دهد، پاداش خود را در قالب بیت کوین دریافت می‌کند. فرآیند تکمیل کردن ظرفیت یک بلاک جدید و اضافه کردن آن به بلاک چین، استخراج نام دارد. استخراج بیت کوین باعث ساخته شدن کوین‌های جدید و اضافه شدن آنها به کوین‌های در حال گردش در شبکه می‌شود.
از آنجایی که بیت کوین ارزی دیجیتالی است، تایید تراکنش‌های آن که به صورت توابع پیچیده ریاضی است که نیاز به قدرت پردازشی بالایی دارد. به همین خاطر، ماینرها یا همان افرادی که تراکنش‌ها را تایید می‌کنند، باید از دستگاه‌ها و سخت‌افزارهای مخصوصی به نام اِسیک ماینر (ASIC Miner) برای این کار مناسب هستند، استفاده کنند و به این طریق، تراکنش‌ها را تأیید کرده و در ازای این وقت و هزینه‌ای خود، پاداشی (پاداش ثابت + کارمزد تراکنش‌های بلاک) را دریافت کنند.
پاداش استخراج بیت کوین به ازای هر بلاک، در سال ۲۰۰۹، ۵۰ بیت کوین بود؛ این تعداد هر چهار سال یک بار (به طور دقیق، بعد از استخراج هر ۲۱۰.۰۰۰ بلاک)، طی پدیده‌ای به نام هاوینگ بیت کوین (Halving) نصف می‌شود. چهارمین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۲۴ رخ داد و پاداش استخراج بیت کوین را به ۳.۱۲۵ واحد BTC رساند.
همانطور که پیشتر گفتیم، بلاک چین بیت کوین، غیرمتمرکز است؛ به بیان ساده‌تر، یعنی نسخه‌ای از آن در اختیار تمام افرادی که در شبکه فعالیت دارند، قرار داده می‌شود و مرکز یا فرد خاصی کنترل و مدیریت شبکه را در دست ندارد. انجام هر تراکنش در شبکه، نیاز به تایید اعضای شبکه دارد و تا زمانی که تراکنش مورد نظر به تایید اعضای شبکه نرسیده، آن تراکنش انجام نمی‌شود. اجازه بدهید با مثالی ساده، نحوه عملکرد بلاک چین را توضیح بدهیم:
• اگر کارن بخواهد یک بیت کوین برای علی ارسال کند، نمی‌تواند این کار را بدون اطلاع دادن به بقیه اعضای شبکه انجام دهد. اعلامیه تراکنش او برای دیگران هم ارسال می‌شود؛ اگر اطلاعات او صحیح باشد، اعضای شبکه تایید می‌کنند که این تراکنش انجام شود و سابقه ارسال یک بیت کوین از سمت کارن برای علی، روی شبکه ذخیره می‌شود. حالا، از آنجایی که همه‌ی اعضا یک نسخه به‌روز و یکسان از بلاک چین دارند، اطلاعات این تراکنش برای همه آنها ارسال می‌شود و همگی در جریان این تراکنش قرار می‌گیرند.
بنابراین، امکان سانسور، تغییر سابقه تراکنش‌ها و دست بردن در تراکنش‌ها به هیچ عنوان وجود ندارد.
درواقع، اگر شخصی بخواهد تراکنشی در شبکه بیت کوین داشته باشد، درخواست تراکنش را ارسال می‌کند، اعضای شبکه با بررسی سابقه متوجه می‌شوند که او موجودی کافی برای انجام این تراکنش را دارد یا نه و در نهایت تراکنش او را معتبر یا غیرمعتبر در نظر می‌گیرند. اگر تراکنشی معتبر باشد، منتظر تایید اعضای شبکه می‌ماند.
ویژگی تراکنش‌های بیت کوین
تراکنش‌هایی که معتبر شناخته می‌شوند، قبل از اضافه شدن در بلاک، به محلی به نام ممپول (Mempool) وارد می‌شوند و منتظر می‌مانند تا توسط ماینری به بلاک اضافه شوند. ممپول در واقع نوعی اتاق انتظار برای تراکنش‌های تاییدنشده است؛ این تراکنش‌ها در ممپول باقی می‌مانند تا تعداد آنها به حد نصاب برای قرارگیری در یک بلاک از بلاک چین برسد.
وقتی تعداد تراکنش‌ها به حد نصاب رسید و ظرفیت یک بلاک تکمیل شد، آن بلاک توسط اعضای شبکه تایید شده و به بلاک چین اضافه می‌شود. طی این فرآیند، کوین‌های جدیدی تولید شده و به تعداد کوین‌های در گردش شبکه اضافه می‌شوند. در این قسمت لازم است تا با مفهومی به نام استخراج یا ماینینگ بیت کوین آشنا شویم. تمام تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین ذخیره می‌شود؛ همه می‌توانند یک نسخه از آن را داشته و شاهد تمام تراکنش‌ها باشند. این موضوع باعث ایجاد دو مزیت بزرگ برای Bitcoin می‌شود. اما این دو مزیت بزرگ برای بیت کوین چیست؟
•شفافیت : از انجام تخلفاتی که به روش‌های معمول در پشت پرده انجام می‌شود، جلوگیری می‌کند.
•امنیت: اگر کسی بخواهد در شبکه دستکاری کند، افراد دیگر که آنها هم به نسخه اصلی شبکه Bitcoin دسترسی دارند، متوجه این موضوع می‌شوند و به این صورت دستکاری در شبکه، غیرممکن خواهد بود.
بیت کوین به جای پول
ویژگی‌های اصلی بیت کوین چیست؟
چالش اصلی که در رابطه با کارکرد یک سیستم پرداخت دیجیتال وجود دارد این است که مطمئن باشیم هیچ فردی بیشتر از یک‌بار، مقداری پول را برای پرداخت و سرمایه‌گذاری مصرف نکرده یا موجودی خود را کپی نمی‌کند؛ در سیستم‌های مالی به این نوع کلاهبرداری، دو بار خرج کردن یا دابل اسپند (Double Spending) می‌گویند.
دو بار خرج کردن، برای پول‌های رایج مانند ریال که توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود، امکان‌پذیر است و دولتها همیشه برای جلوگیری از این کلاهبرداری، همواره با جاعلان اسکناس مبازره می‌کنند؛ اما نوآوری اصلی که بیت کوین را به نوعی دارایی خاص تبدیل می‌کند، این است که در شبکه بیت کوین برای تایید معاملات، همه افراد حاضر در شبکه باید آن معامله را تایید کنند و امکان کپی برداری از موجودی و خرج آن وجود ندارد. در این سیستم ویژگی‌های زیر تضمین می‌شود:
•غیرقابل برگشت بودن پرداخت‌ها
•وجود نداشتن تورم در ارزهای دیجیتال (به دلیل ثابت بودن تعداد آنها و کنترل نشدن توسط دولتها)
•کمیسیون کم به نسبت روش‌های سنتی
بسیاری از بیت کوینِرها، Bitcoin را از بسیاری جهات برتر از طلا می‌دانند. آنها معتقدند که بیت کوین می‌تواند بهتر از طلا سرمایه اشخاص را ذخیره کند و اندازه بازار آن در آینده از طلا پیشی خواهد گرفت. ازاین‌رو، در جدول زیر به مقایسه بیت کوین و طلا پرداخته‌ایم.
| ویژگی | بیت کوین | طلا |
| تاریخچه | شروع به کار از سال ۲۰۰۹ | با هزاران سال قدمت |
| ماهیت | دیجیتال و غیر فیزیکی | فیزیکی و ملموس |
| موجودی | محدود (۲۱ میلیون واحد) | محدود (بدون مقدار مشخص) |
| قابلیت حمل و نقل | ساده، سریع، کم هزینه | دشوار، کُند، پر هزینه |
| تقسیم‌پذیری | تا ۸ رقم اعشار (ساتوشی) | نسبی |
| نوسانات قیمت | شدید | نسبتاً باثبات |
| کاربرد | پرداخت، سرمایه‌گذاری، ذخیره ارزش | ذخیره ارزش، جواهرات، صنعت |
| نظارت و کنترل | غیر متمرکز، آزاد و بدون ناظر | متمرکز و تحت نظارت دولتها |
| امنیت | رمزنگاری و فناوری بلاک چین | نیازمند نگهداری فیزیکی |
• یکی دیگر از ویژگی‌های مهم بیت کوین، نرخ تسلط آن روی کل بازار کریپتو است که به اصطلاح به آن دامیننس بیت کوین (Dominance) می‌گویند. این شاخص در واقع سهم ارزش بازار بیت کوین، نسبت به کل بازار کریپتو را نشان می‌دهد. هر زمان که دامیننس بیت کوین روندی نزولی را پیش می‌گیرد، نشان‌دهنده آن است که سرمایه بازار از بیت کوین خارج و بیشتر به سمت آلت کوین‌ها وارد می‌شود؛ پدیده‌ای که به آن آلت سیزن (Altseason) می‌گویند.
مزایای بیت کوین چیست؟
همانطور که در بخش بالا گفته شد، بیت کوین (Bitcoin) و همچنین همه ارزهای دیجیتال موجود، دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی هستند که باعث برتری این واحدهای پولی نسبت به پول‌های واقعی رایج می‌شوند؛ از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غیر متمرکز بودن: غیر متمرکز بودن به این معناست که تحت نظارت هیچ سازمان یا دولتی نبوده و برای انجام معاملات به وسیله بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال نیازی به وجود واسطه و یا نفر سوم برای تأیید معامله نیست.
- آسان بودن روند معامله: به دلیل نبود نهاد نظارتی، نداشتن قوانین سخت و پیچیده برای انجام معامله، شفافیت کامل بازار و اطلاعات آن و همچنین کنترل نداشتن دولت روی این بازار انجام معاملات به وسیله بیت کوین یا سایر واحدهای ارز دیجیتالی بسیار ساده‌تر از بازارهای مالی سنتی است.
- امنیت بالا: بیت کوین در واقع معادل فیزیکی نداشته و تنها از رمزهای دیجیتالی‌شده ساخته شده است که افراد با ارائه این رمزها می‌توانند به انجام فعالیت‌های خود در بازار دیجیتال بپردازند. استخراج این رمزها بسیار پیچیده و سخت است و دسترسی به کدهای آن ممکن نیست؛ در نتیجه امکان تقلب و یا انجام معاملات تکراری در بازار ارز دیجیتال تقریباً غیر ممکن است.
- ناشناس بودن هویت افراد: یکی از ویژگی‌های بارز بیت کوین ناشناس بودن هویت دو طرف معامله برای یکدیگر است که این ویژگی سبب می‌شود تا پیگیری افراد انجام دهنده این معاملات تقریباً غیر ممکن شود.
- حمل و جابه‌جایی آسان: به این دلیل که بیت کوین نوعی ارز دیجیتال است و وجود فیزیکی ندارد، حمل و جابه‌جایی آن بسیار ساده‌تر از پول‌های رایج و فیات در دنیای واقعی است.
چه کسی بیت کوین را کنترل می‌کند؟
هیچ فرد و مرجع مرکزی‌ای قدرت اعمال تغییر بر ساختار بیت کوین را ندارد. برنامه‌نویس‌های متعددی وقت خود را برای توسعه نرم‌افزار‌های متن باز برای این ارز دیجیتال صرف می‌کنند، ولی آنها فقط می‌توانند نرم‌افزار آن را بهبود دهند و نمی‌توانند تغییری روی پروتکل آن ایجاد کنند. از آن‌جا که شبکه این ارز دیجیتال توسط مرجع مرکزی نظارت و سیاست‌گذاری نمی‌شود، یک نفر و یا یک شرکت خاص نمی‌تواند قوانین یا تغییرات مطابق با خواست خودش را به شبکه تحمیل کند.
برای اینکه تغییری بر کل شبکه‌ی بیت کوین اعمال شود باید بیش از ۵۰ درصد استفاده‌کنندگان این شبکه با نصب برنامه مرتبط، تغییرات جدید را بپذیرند.
آیا تراکنش‌های بیت کوین ناشناس هستند؟
همانطور که پیشتر هم گفته شد، تراکنش‌های بیت کوین نیمه ناشناس هستند. یعنی به طور کامل ناشناس نیستند و از آنجایی که اطلاعات هر تراکنش روی بلاک چین ثبت می‌شود، امکان شناسایی و ردیابی تراکنش‌ها وجود دارد.
اطلاعاتی از قبیل آدرس عمومی کیف پول در بلاک چین ثبت می‌شود و همین مورد برای ردیابی تراکنش‌ها کافی است؛ در صورتی که برای ارسال تراکنشی از اینترنت شخصی استفاده کنید و برای دریافت این اینترنت اطلاعات هویتی خود را در اختیار شرکتی قرار داده باشید، امکان دسترسی به اطلاعات هویتی شما نیز وجود خواهد داشت. دلیل این که تراکنش‌های بیت کوین را نیمه‌ناشناس می‌نامند، این است که اطلاعات هویتی شما جایی در بلاک چین وجود ندارد و ثبت نمی‌شود، اما با بررسی این تراکنش‌ها، ممکن است به اطلاعات شما دست پیدا کنند.
تعداد کل بیت کوین‌ها چقدر است؟
تعداد کل بیت کوین‌هایی که امکان استخراج شدن و اضافه شدن به شبکه را دارند، ۲۱,۰۰۰,۰۰۰ عدد است؛ ساتوشی ناکاموتو در طراحی بیت کوین و وایت پیپری که منتشر کرد، تعداد محدود ۲۱ میلیون را برای بیت کوین در نظر گرفت. پس در نهایت ۲۱ میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت و تخمین زده می‌شود که در سال ۲۱۴۰، کل این تعداد استخراج شده و پس از آن دیگر بیت کوین جدیدی به وجود نمی‌آید.
در اقتصاد، ارزش هر چیزی بر اساس میزان کمیابی آن است. قطعا زمانی که دیگر بیت کوینی به وجود نیاید، انتظار می‌رود قیمت این ارز دیجیتال افزایش یابد. لازم به ذکر است که تا به حال به دلایل مختلفی مانند فراموشی رمز عبور، بیش از ۴ میلیون واحد از آن گم شده و ممکن است با مرور زمان هم به تعداد آنها اضافه شود.
قیمت بیت کوین چگونه تعیین می‌شود؟
نحوه تعیین قیمت بیت کوین یکی از سوالات مهمی است که همیشه در ذهن کاربران حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد. به طور کلی، میزان عرضه و تقاضای موجود در بازار قیمت این ارز دیجیتال را تعیین می‌کند. اما، عوامل دیگری نیز هستند که روی قیمت آن تاثیر می‌گذارند.
عواملی مانند ممنوعیت خرید و فروش در یک کشور، هک شدن صرافی، همه‌گیر شدن بیماری مانند کرونا، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، خرید در حجم بالا توسط یک شرکت معروف مانند PayPal و وجود نهنگ‌هایی که تعداد زیادی بیت کوین دارند، همه از عواملی هستند که می‌توانند روی کاهش یا افزایش قیمت برترین رمزارز دنیا تاثیر بگذارند. در تصویر زیر می‌توانید نمودار قیمت بیت کوین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ را ببینید:
البته باید این نکته را به یاد داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال هنوز بازار نوپایی است، عده کمی در سراسر جهان در حال فعالیت هستند و به طور کلی، ارزش این بازار در مقایسه با بازارهای مالی سنتی، بسیار کم است؛ تمامی این نکات باعث می‌شود نواسانات بازار رمزارزها زیاد باشد و شاهد افزایش و کاهش قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال باشیم.
نحوه خرید و فروش بیت کوین چگونه است؟
برای خرید و فروش بیت کوین، چند راه پیش رو دارید که تفاوتی با روش خرید و فروش دیگر رمزارزها ندارند.
خرید از صرافی‌های ارز دیجیتال
خرید از افراد مورد اعتماد
برای خریداری بیت کوین از صرافی‌های ارز دیجیتال، لازم است که با مبانی ترید در بازار رمزارزها آشنا باشید و با رعایت تمام اصول لازم، خرید و یا فروش خود را انجام بدهید. به طور کلی ترید ارزهای دیجیتال کار بسیار پرریسکی است. همچنین توصیه می‌کنیم با دانش و آگاهی کامل، اقدام به این کار کنید.
خریدن بیت کوین از صرافی‌ها روال ساده‌ای دارد و تنها کافی است مقدار ارزی که می‌خواهید را وارد کرده و خرید خود را مطابق با قیمت لحظه‌ای این ارز دیجیتال انجام دهید. برای خرید از افراد موردنظر نیز، لازم است فردی که قصد معامله با او را دارید، واقعا مورد اطمینان شما باشد و کوین‌ها و مبلغ مورد نظر را به کیف پول یا حساب شما منتقل کند، در غیر این صورت امکان پیگیری حقوقی وجود ندارد.
آینده بیت کوین چگونه خواهد بود؟
دنیای مدرن و دیجیتال امروزی در تلاش برای انتخاب و تولید بهترین روش برای مسائل حیاتی بشر است. اکنون که می‌دانیم ارز دیجیتال بیت کوین چیست، می‌توانیم بگوییم این رمزارز و سایر ارزهای دیجیتال با باز کردن دریچه‌ای جدید به دنیای تکنولوژی و فناوری‌های مالی یا فین تک، تحولی عظیم و انقلابی محسوب می‌شوند.
در دنیایی که تکنولوژی حرف اول را می‌زند، وجود ارزهای دیجیتالی نیز تبدیل به نیاز جامعه می‌شوند؛ همانطور که امروزه کمتر از پول نقد استفاده می‌شود و بیشتر برای پرداخت‌ها از کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند، می‌توان متوجه شد که دنیا به سمت دیجیتالی شدن گام برمی‌دارد و ارزهای دیجیتال هم در این زمینه نقش بزرگی را ایفا می‌کنند.
از طرفی، در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، و پس از مدت‌ها ریزش و حرکت خنثی قیمت بیت کوین شاهد رشد بیش از ۱۵۰ درصدی قیمت بودیم. این رشد که به خاطر تأیید ETF های نقدی آغاز شد، اتفاقی بی‌سابقه را رقم زد. قیمت بیت کوین معمولاً در فاصله ۹ تا ۱۲ ماه بعد از هاوینگ قله تاریخی جدیدی را ثبت می‌کرد، ولی ETF ها باعث شدند که بیت کوین در اواسط ماه مارس و یک ماه زودتر از هاوینگ چهارم، از قله ۶۹ هزار دلار عبور کرده و به قیمت ۷۳ هزار دلار برسد.
ETF های بیت کوین
با تأیید ETF های نقدی در آمریکا، بیت کوین گامی دیگر در جهت تبدیل شدن به دارایی برتر ذخیره ارزش برداشت. حالا مؤسسات، بانک‌ها و شرکت‌ها می‌توانند بیت کوین را به طور قانونی در ترازنامه و خزانه‌های خود نگاه دارند. این اتفاق در دراز مدت باعث رشد عظیم قیمت بیت کوین خواهد شد.
مقیاس‌پذیری، یکی دیگر از مباحثی است که انتظار می‌رود در آینده بهبودهای بزرگی در آن انجام شود. از همین حالا هم راه‌حل‌های لایه دومی مثل شبکه لایتنینگ (Lightning) توانسته‌اند مشکل کارمزد و مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین را تا حد زیادی حل کنند.
حوزه نوظهور دیگری که کاربردی فراتر از پول دیجیتال را به بلاک چین بیت کوین داده، ورود ان‌اف‌تی‌ها با سیستم‌های جدیدی مثل پروتکل استمپ یا اردینالز است. قطعاً جامعه پویای بیت کوین، در آینده نیز با معرفی راه‌حل‌های بهتر، کاربردهای وسیع‌تری به شبکه بیت کوین اضافه خواهد کرد.
بنابراین سرمایه‌گذاری بلندمدت روی این دست از دارایی‌ها، می‌تواند گزینه مناسبی برای سودآوری باشد، البته در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، استراتژی های معاملاتی مختلفی مانند سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدتی وجود دارند که می‌توانید با برخورداری از دانش کافی در این زمینه و بررسی آنها متوجه شوید کدام استراتژی مطلوب شما برای سرمایه‌گذاری در بیت کوین است.
خطرات سرمایه گذاری در بیت کوین
برخی از افراد به تجارت بیت کوین به عنوان راهی برای کسب سود سریع جذب شده اند. با این حال، همانطور که در مورد اکثر سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه وجود دارد، باید مراقب باشید. خرید، فروش و استفاده از بیت کوین دارای خطرات متعددی است، از جمله:
- به طور کلی، کریپتو بسیار نوسانی است و ممکن است بیشتر از اوراق بهادار در معرض دستکاری بازار باشد. قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به طور غیرقابل‌پیش‌بینی و شدیدی نوسان داشته است. این نوسانات گاهی باعث کسب سود می‌شوند و گاهی ضررهای قابل توجهی را به سرمایه‌گذاران وارد می‌کنند.
- هولدرهای کریپتو از حمایت‌های نظارتی قابل اعمال برای اوراق بهادار ثبت شده بهره نمی‌برند و محیط نظارتی آینده برای کریپتو در حال حاضر نامشخص است.
- با این که هک بیت کوین تقریباً غیرممکن است، اما هک صرافی‌های نامعتبر و ناامن و کیف پول‌ها در دنیای بلاک چین رایج است.
- تراکنش های بیت کوین ممکن است در معرض کلاهبرداری و سرقت قرار گیرند. به عنوان مثال، یک کلاهبردار می‌تواند به عنوان صرافی بیت کوین، واسطه یا معامله‌گر ظاهر شود تا شما را برای ارسال پول فریب دهد.
- اگر اطلاعات مورد نیاز برای دسترسی به بیت کوین‌های خود را فراموش کنید، ممکن است برای همیشه آنها را از دست بدهید.
- پرداخت‌های بیت کوین به گونه‌ای طراحی شده‌اند که برگشت‌ناپذیر باشند. هنگامی که تراکنشی را کامل کردید، نمی‌توانید آن را برگردانید. بازگشت بیت کوین‌های شما تنها به تمایل گیرنده برای بازگرداندن آنها بستگی دارد.
گفتار پایانی
شما در این مقاله به طور کامل متوجه شدید که ارز دیجیتال بیت کوین چیست و عملکرد آن چگونه است. به طور ساده می‌توان گفت که این ارز دیجیتال برای رسیدن به جایگاهی که امروز دارد، چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته و قطعا برای رسیدن به هدفش، یعنی پول دیجیتال غیرمتمرکز، هنوز راهی بسیار طولانی در پیش دارد. در حال حاضر و با سرمایه‌گذاری شرکت‌های مطرحی مانند MicroStrategy و PayPal روی بیت کوین، می‌توان امید زیادی به آینده این رمزارز برتر داشت و امیدوار بود بیت کوین بتواند سیستم‌های مالی جهان را متحول کند.
ساعت‌های بسیاری می‌توان در مورد بیت کوین چیست، فناوری بلاک چین و اخبار و اتفاقات پیرامون آن گفتگو کرد، اما در این مقاله تلاش کردیم کلیتی از فناوری این ارز دیجیتال و موارد مهم مرتبط با آن، ارائه دهیم.
سوالات متداول
آیا قیمت بیت کوین روی قیمت رمزارزهای دیگر تاثیر می‌گذارد؟
بیت کوین مستقیما نمی تواند تاثیر خاصی را برای ارزهای دیجیتال دیگر تعیین کند. قیمت هر ارز دیجیتال بر اساس موارد بسیاری از قبیل مقدار کوین های موجود در بازار، بنیان‌گذاران و نقشه‌راه توسعه تعیین می‌شود. اما رشد یا کاهش قیمت آن می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم تاثیر زیادی روی قیمت سایر ارزهای دیجیتال بگذارد و باعث رشد و یا ریزش قیمت آنها شود.
آیا بیت کوین رایگان وجود دارد؟
مسلما خیر. از آنجایی که ارزش بیت کوین مدام در حال افزایش است و هر روز کاربردهای جدیدی برای آن تعریف می‌شود و همچنین، شرکت‌های مطرح سراسر دنیا روی آن سرمایه گذاری می‌کنند، دلیلی وجود ندارد کسی این ارز دیجیتال باارزش را به طور رایگان در اختیار شما قرار بدهد. بنابراین، هرجا حرف از بیت کوین رایگان شد، بدانید کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است!
چطور با بیت کوین پولدار شویم؟
برای کسب درآمد در ارزهای دیجیتال با استفاده از بیت کوین، راه‌هایی مانند استخراج، ترید و آربیتراژ پیش روی شما وجود دارد. اما اگر کسی با وعده «اگر در این پروژه فعالیت کنی بیت کوین رایگان می‌گیری و بیت کوین پولدارت می‌کنه» به سراغ شما آمد، به حرف او اعتماد نکنید! چرا که این روزها پروژه های کلاهبرداری بسیاری با وعده پولدار شدن با ازرهای دیجیتال، از آگاهی نداشتن افراد تازه‌وارد به این حوزه سوءاستفاده می‌کنند و آنها را فریب می‌دهند.
بیت کوین چگونه استخراج می‌شود؟
بیت کوین طی فرآیند ماینینگ یا استخراج و با حل شدن معادلات پیچیده ریاضی توسط ماینرها به دست می‌آید. ماینرها با داشتن انگیزه دریافت پاداشِ استخراج، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و رمزارزهای جدید را به دیگر کوین‌های در گردش شبکه اضافه می‌کنند. هیچ دولت، شخص یا سازمانی این ارز دیجیتال را کنترل نمی‌کند و نمی‌تواند در عرضه آن اختلال ایجاد کند.
بیشتر بخوانید : تمام کد های تپ سواپ از ابتدا تا امروز
